Dat blijkt uit onderzoek van de Lobbyvakschool en de Universiteit van Amsterdam.
In hoeverre communiceren zorgaanbieders over de transitie van de langdurige zorg? Om dat te onderzoeken hebben we een verkennend onderzoek gedaan naar de kernboodschap van 27 ouderenzorgaanbieders.
In de komende anderhalve maand ronden gemeenten de aanbestedingsprocedure voor de Wmo af. De criteria voor de gunning is door de gemeenteraden vastgelegd in beleidskaders en verordeningen. Die criteria gaan natuurlijk over de cliënt, maar ook over bredere problematiek in het sociale domein. De nieuwe coalitie in Zaanstad herbevestigde deze focus onlangs treffend in haar akkoord: cliënttevredenheid en betrokkenheid zijn leidend. In wisselende bewoordingen zijn deze wensen in veel gemeenten geformuleerd. Dat vraagt van zorgaanbieders dat zij zich anders, meer als maatschappelijke ondernemers, positioneren.
Transitiethema’s
De langdurige zorg ondergaat met de decentralisatie van taken naar de gemeenten een ongekende stelselwijziging. Uit die verandering hebben we vier te communiceren ‘transitiethema’s’ gerubriceerd: 1) de cliënt (nog meer) centraal, 2) het benutten van het eigen sociale netwerk, 3) zorg dicht bij de burger brengen en 4) meer maatschappelijk zorgondernemerschap. Wij onderzochten in welke mate deze thema’s op dit moment terugkomen in de kernboodschappen van aanbieders, inclusief missie en visie.
Kernboodschap zegt vooral vaak dat ‘cliënt centraal’ staat
In 26 van de 27 kernboodschappen staat de cliënt centraal. Bij driekwart van de aanbieders wordt dit thema gerelateerd aan de transitie van de zorg. Aanbieders communiceren dat zij samen met de cliënt vaststellen wat de cliënt zelf kan en waar ondersteuning nodig is en vaak ook dat zij maatschappelijke of ontspanningsactiviteiten voor de cliënt organiseren. Op die manier verwerken zij de belangrijkste uitgangspunten van de transitie, zelfredzaamheid en participatie, in hun kernboodschap.
Transitie verder onderbelicht, vooral kleine aanbieders blijven achter
De andere transitiethema’s blijven in vergelijking achter. Het benutten van het eigen sociaal netwerk, zorg dichtbij en maatschappelijk ondernemerschap worden aanzienlijk minder vaak benoemd (respectievelijk in 15, 14 en 11 kernboodschappen). Wanneer zij benoemd worden is dat bovendien niet altijd gerelateerd aan de transitie. Opvallend is dat kleine aanbieders minder over de transitie communiceren dan grote aanbieders.
Tot wie richt de organisatie zich?
Ook in de doelgroep(en) tot wie zorgaanbieders zich richten staat de cliënt centraal. In 96% van de kernboodschappen is de cliënt de geadresseerde doelgroep. Vaak wordt de denkbeeldige client direct in de u-vorm aangesproken. In 44% van de kernboodschappen wordt ook het sociale netwerk geadresseerd en in 33% externe politieke, ambtelijke en maatschappelijke stakeholders. In 19% van de kernboodschappen worden alle drie deze doelgroepen geadresseerd.
Communicatie nog sterk naar binnen gericht
De uitkomsten laten zien dat aanbieders (nog) weinig oog hebben voor externe stakeholders, van gemeente tot mantelzorger. Passages over mantelzorgers gaan meestal over het beter benutten van de eigen kracht van de cliënt en veel minder vaak over het ondersteunen en organiseren van dit sociale netwerk. Opvallend is ook dat zorgaanbieders die zich richten op thuiszorg, dit niet relateren aan het langer zelfstandig thuis wonen. Andere issues die in de nieuwe wet onder maatschappelijke ondersteuning vallen, zoals het bevorderen van sociale samenhang, komen slechts in een enkele kernboodschap aan bod.
In zoverre de kernboodschap –missie en visie incluis– representatief zijn, hebben veel zorgaanbieders uit onze steekproef (nog) weinig oog voor de issues van stakeholders. Oog voor sociale problematiek –of positief geformuleerd: een visie op kansen voor verbindingen in het sociale domein– speelt voor gemeenten terecht een belangrijke rol in de gunning. Zorgaanbieders zijn namelijk een onmisbare schakel in de transitie van de zorg – en die raakt meer belangen dan alleen die van de cliënt.
Download hier de infographic en de volledige onderzoeksresultaten met reflectie van de onderzoekers. Dit artikel is gepubliceerd op Skipr.
