Hoe geven zorgwethouders kleur aan de transitie van de zorg? En hoe ga je daar als zorgondernemer mee om?

Gemeenten hebben vrijheid gekregen om zorgbeleid te maken dat aansluit op lokale problematiek. Dat betekent dat er verschillen zullen ontstaan tussen gemeenten in hoe de zorg is georganiseerd – én wordt ingekocht. Die ontstaan niet alleen door afwijkende sociale problematiek, maar óók door afwijkende politieke opvattingen, blijkt uit gesprekken van De Lobbyvakschool met zorgwethouders. Waar moet je als zorgaanbieder op letten?

Je hoort vaak dat politieke partijen lokaal op zorgstandpunten nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Klopt dat?
Zelfs met een getraind oog is het lastig om de verschillen scherp te krijgen in de nieuwe coalitieakkoorden. Coalitieakkoorden zijn geformuleerd op hoofdlijnen. Iedereen wil de beste zorg voor de cliënt. Iedereen verwacht van zorgaanbieders dat zij maatschappelijk betrokken zijn. Bovendien moet de transitie feitelijk nog vorm krijgen, ook in politiek opzicht.

Is er dus geen verschil?
Het viel ons in de gesprekken op dat wethouders een eigen, politiek gekleurde invulling geven aan wat de beste zorg voor de cliënt of wat maatschappelijke betrokkenheid van aanbieders is.
Maatschappelijke betrokkenheid is voor de ondervraagde SP-wethouder een geëngageerde zorgbestuurder die goed is voor zijn personeel en niet gefixeerd op zijn eigen omzet, terwijl D66-wethouders letten op de flexibiliteit van de organisatie en de veranderzin van het management. De ChristenUnie-wethouder daarentegen kijkt naar de coöperaties en de strategische allianties die de aanbieder aangaat om de zorg anders te organiseren.

Dat is handig om te weten als je als zorgbestuurder jouw organisatie wil positioneren. Waar moet je als bestuurder op letten?
In het bovenstaande voorbeeld zijn de verschillen te herleiden tot fundamenteel verschillende opvattingen over mens en wereld. De SP-wethouder kijkt naar wat het beste is voor de gemeente, terwijl de D66-wethouders kijken naar wat het beste is voor het individu. De ChristenUnie-wethouder focust juist op organisaties in het maatschappelijke middenveld.
Zij kijken op vergelijkbare wijze naar zorgaanbieders. De SP-wethouder wil de transitie samen met zorgaanbieders vormgeven. Concurrentie is tussen aanbieders is volgens hem onwenselijk. Daarom pakt hij de rol van regisseur. D66-wethouders pakken juist de rol van aanjager, door zorgaanbieders afzonderlijk van elkaar te pushen tot experimentele vernieuwing. Door concurrentie is er voor de cliënt iets te kiezen, redeneren zij. De SP-wethouder houdt relatief sterk vast aan de beleidsmatige blauwdruk, terwijl D66-wethouders prioriteit geven aan cliënttevredenheid en andere outcome-criteria. Voor de ChristenUnie-wethouder was het sleutelwoord ‘synergie’.

Wat betekent dat concreet voor zorgaanbieders?
Stel: als aanbieder wil je jouw organisatie strategisch positioneren in het lokale politieke krachtenveld. Naar de SP-wethouder toe zou de verstandige strategie zijn om collega-aanbieders – dus: bestuurders – te verenigen met een gemeenschappelijk belang zoals het ondervangen van mogelijke ontslagen, terwijl het naar de D66-wethouder beter is om ideeën over meer cliëntgerichte zorg uit de eigen organisatie naar boven te halen en naar de wethouder te brengen. De ChristenUnie-wethouder bereik je door met een gerichte samenwerking zijn zorgen te adresseren.

Hebben deze verschillen invloed op de zorginkoop?
In dit geval absoluut, bleek uit nader onderzoek. In de gemeente van de SP-wethouder heeft de grootste aanbieder de rol gekregen van preferred partner. Andere aanbieders zijn onderaannemer. Op die manier heeft de SP-wethouder de slagkracht ontwikkeld die hij nodig heeft om de zorg naar zijn politieke opvattingen te herinrichten. De D66-wethouders doen juist zaken met kleine aanbieders, om op die manier innovatie te stimuleren – ook omdat zij grote aanbieders vaak log vinden.

De Lobbyvakschool organiseert masterclasses over de lokale lobby voor zorgondernemers en stelt op verzoek politieke rapportages samen. Neem contact op voor meer informatie.